Zuid-Kennemerland

Onderduikplek gevonden in kast pastorie Heemstede

Verhalen over onderduikplekken uit de Tweede Wereldoorlog zijn er te over en nog altijd duiken er af en toe nieuwe op. Het is bekend dat in de OLV Hemelvaartkerk aan het Valkenburgerplein in Heemstede onderduikers zaten. Jongemannen die door de Duitsers gezocht werden voor tewerkstelling in Duitsland, de Arbeitseinsatz. Op aanwijzing van kerkkoorlid Co Boot vond actief parochiaan Michel Bakker een nog niet ontdekte plek: heel ‘klassiek’, in een kast met los achterpaneel.


Michel Bakker is verbaasd en verguld tegelijk. Op de Open Monumentendag afgelopen zondag vertelde hij erover: “Co had laten weten dat  het de kast moest zijn in de archiefkamer van de pastorie. Eind augustus ben ik op zoek gegaan. Ik heb alle dozen en planken uit de kast gehaald. De achterwand bleek een paneel te zijn dat losgehaald kon worden. Het was een spannend moment toen ik dat luikje opendeed. Er bleek een kleine ruimte te zijn, klein en schuin vanwege het dak, en: er lagen spulletjes. Heel bijzonder, op die manier kwam de oorlog opeens heel dichtbij.“ Hij opent het luik voor de bezoekers. Inderdaad liggen er wat voorwerpen, in elk geval een door de muizen aangevreten kussen en Michel heeft ook een stoof ontdekt, als verwarming.  Dat betekent waarschijnlijk dat onderduikers er langer dan een paar uur hebben verbleven. Maar heel erg lang ook niet want de ruimte daar is uiterst krap.

Co Boot was op heel jonge leeftijd bij het jeugdkoor van de kerk gekomen. Als klein jochie zag hij mannen de kerk in en uitgaan. Ondermeer dus naar de pastorie, maar ook naar beneden, het ketelhuis in. Ook daar was een verstopplek, maar niet zo heel  veilig als die in de pastorie. Een andere ooggetuige is Jaap van Schagen. Die zag mannen richting kerktoren verdwijnen. Bezoekers zonder hoogtevrees konden op deze Open Monumentendag mee met John van den Putten om die plek te bekijken. Een verticale aluminium brandtrap leidt omhoog de toren in, met een deur naar buiten, een stap verwijderd van het dak van het koorgewelf. In dat dak bevindt zich een met zink bekleed luik. De grootste durfals kunnen zich daarin laten zakken en komen in een donkere uiterst smalle ruimte (foto), die zich schijnbaar eindeloos uitstrekt over de kerk. Knappe Duitser die daar iemand kan ontdekken.

Michel Bakker gaat verder onderzoek doen naar de onderduikgeschiedenis in de OLV Hemelvaartkerk. De spulletjes achter het luik in de pastorie laat hij nog even onaangeroerd.

Voorwerpen uit de onderduiktijd