Wie interesse heeft in historische grenspalen in het landschap kan in de regio Bloemendaal/Heemstede zijn hart ophalen. In dit gebied zijn de meeste grenspalen van heel Nederland te vinden. En ze worden gekoesterd. Zo werd vorige week een grenspaal op buitenplaats Leyduin na restauratie met enige ceremonie weer teruggeplaatst.
De grenspaal was op verschillende plaatsen beschadigd. Met subsidie van stichting Ons Bloemendaal, die waakt over het erfgoed in deze regio, werd de paal hersteld. Terugplaatsen was de volgende stap. Maar waar precies? Het bleek dat de paal al op diverse plaatsen langs de Leybeek heeft gestaan. Gekozen werd nu voor de plek aan het einde van de beek waar deze uitkomt op de Vogelenzangseweg.
Aan de ene kant is duidelijk de inscriptie te zien van de eigenaar van het land aan de ene zijde: Jan van Loon, de ‘tweede Jan’, die de buitenplaats in 1748 van zijn vader Jan geschonken kreeg. Onder Jan II maakte Leyduin een grote bloei door. Aan de andere kant van de steen staat de naam Van Eys. Die heeft zijn naam erop laten graveren over een eerdere inscriptie heen, Van Eys werd in 1789 eigenaar van het deel ten noorden van het land van Van Loon. Later zou Van Eys ook veel grond in Bentveld verwerven.
Deze paal met de inscriptie Van Loon is de enige in heel Leyduin die er nog te vinden is. Er hebben er nog wel tien andere palen gestaan, in het deel Woestduin, met de inscriptie David ten Hoven. Daarvan zijn er nog vijf over.
Veel palen in de regio zijn verdwenen, zo vertelt Joost Veer, die als adviseur aan Ons Bloemendaal is verbonden. De Santpoorter heeft zichzelf tot doel gesteld er zoveel mogelijk terug te vinden en in kaart te brengen. Hij bouwt daarmee verder op het werk dat Amsterdammer Gerard de Waard deed. Die legde de grenspalen in de wijde omgeving vast en kreeg er zelfs een koninklijk lintje voor.
Joost boekt soms onverwachte succesjes. Na een tip belde hij een half jaar geleden aan bij een adres in Haarlem, waar inderdaad een grenspaal in de achtertuin bleek te staan. “Vaak hebben mensen geen idee wat het is wat er in hun tuin staat. In dit geval bleek het om een grenspaal te gaan die op de grens van Bloemendaal en Heemstede had gestaan”, aldus Joost, die alle tips over verdwenen gewaande grenspalen graag ontvangt (joostveer@hotmail.com) .
Het verdwijnen van palen is een vrij recent verschijnsel. Op kaarten uit de jaren zeventig staan tal van palen, die nu spoorloos lijken te zijn. Joost verwacht nog wel de nodige boven water te kunnen halen. Hij is ook graag met kaarten in de weer. “Met digitale technieken kunnen we nu oude kaarten op nieuwe projecteren en zo veel nauwkeuriger zoeken”.
Eén paal in Leyduin is voorlopig in elk geval weer gered, en daar werd in het fraaie Huis Leyduin van Landschap Noord-Holland na afloop van de terugplaatsings-ceremonie een glaasje op gedronken.