Op 15 juli 1916 zag het in Bennebroek zwart van de mensen rond en zelfs óp het dak van de hervormde kerk. De begrafenis van dominee Syb Talma was van nationaal belang. Twee jaar slechts was hij predikant in Bennebroek geweest, maar daarvoor was hij als Kamerlid en minister bekend geworden om zijn strijd voor betere sociale zekerheid in ons land. Afgelopen dinsdag, honderd jaar later, is het slechts een handjevol mensen dat de honderdste sterfdag komt herdenken op de begraafplaats aan de Binnenweg. Onder hen: de huidige voorzitter van christelijke vakvereniging CNV, Maurice Limmen.
De CNV in het bijzonder heeft veel aan Talma te danken, in die kring wordt hij als ‘aartsvader’ gezien. Eind 19e eeuw had hij immers voor een koerswijziging binnen de protestantse arbeidersbond Patrimonium gezorgd, waardoor het Christelijk Nationaal Vakverbond kon ontstaan. Talma, als lid van de Antirevolutionaire partij (ARP) van Abraham Kuyper, was modern, oplossingsgericht en doortastend. Al vroeg stond hij bekend als ‘rode dominee’ en de ‘Leeuw van Patrimonium’. Van 1908 tot 1913 was hij minister in een confessioneel coalitiekabinet, en hij werkte daar hard om sociale wetgeving tot stand te brengen voor werknemers, in het bijzonder arbeiders, vrouwen en kinderen.
Veel weerstand ondervond hij van politici die ofwel tegen staatsinmenging waren of tegen centrale wetgeving. Talma was inventief. Om kind-arbeiders in de steenhouwersindustrie te beschermen zorgde hij voor een wet die werkgevers verplichtte alleen jongeren aan te nemen die een medische verklaring konden overleggen. De verantwoordelijkheid bij de werkgever leggen, heet dat tegenwoordig. Zijn grootste wapenfeiten als minister waren de totstandkoming van de Ziekte-, Ouderdoms- en Invaliditeitswet in 1913. Ook daar was hij weer vooruitstrevend. Een pensioen moest geen uitkering zijn, geen ‘hand ophouden’, maar ‘uitgesteld loon’, zo vertelde Talma-biograaf Gerard van Krieken tijdens de herdenkingsplechtigheid.
CNV voorman Maurice Limmen haakte daar in zijn toespraak gretig op in. “Het is allemaal weer helemaal actueel, met de discussies over de pensioenen, en de positie van flexwerkers en zzp’ers. Wat moeten we vinden van bijvoorbeeld zzp bouwvakkers die ‘s nachts doorwerken, zoals nu steeds vaker het geval is? Is dat hun eigen verantwoordelijkheid als zelfstandige, of moeten we die beschermen? Talma zou in dat geval pleiten voor reguleren, en wij zijn het daar anno nu helemaal mee eens”.
Krans van prins Hendrik
In hetzelfde jaar van de succesvolle wetgeving, in 1913, vonden er verkiezingen plaats en was er voor Talma geen plaats meer. Hij keerde terug naar zijn oude professie, predikant, en kwam in 1914 in Bennebroek terecht. In het dorp woonden toen 1266 inwoners, van wie 488 Nederlands-hervormd. Al snel echter staken gezondheidsproblemen de kop op en hij moest vaak worden vervangen op de kansel. Twee jaar later overleed hij, op 52-jarige leeftijd.
Dat hij niet was vergeten bleek uit de enorme opkomst op de begrafenis. Op de lijkkoets lag een krans van prins Hendrik.
Tijdens open monumentendagen wordt op zaterdag 10 september eveneens door de Historische Vereniging Heemstede-Bennebroek aandacht besteed aan de herdenking van Talma. Dan komt de andere Talmabiograaf aan het woord, Lammert de Hoop, en worden in de kerk op het orgel de lievelingspsalmen van dominee Talma ten gehore gebracht. Meezingen mag.
